رضا ثقفی
شاید برای شما هم پیش آمده باشد که به دلیل ساعات کار ممتد با کامپیوتر احساس خستگی و فشار در ناحیه چشم کرده باشید و برای رفع خستگی شروع به مالیدن چشم هایتان کرده باشید. امروزه در سراسر دنیا افرادی که پشت سیستم کار می کنند روزانه 8 ساعت یا حتی بیشتر در حالیکه به صفحه نمایش خیره هستند مشغول کارند.
علاوه بر این همین افراد خارج از ساعات کار ساعات زیادی را پای موبایل، تلویزیون، تبلت و یا بازی های کامپیوتری می گذرانند. این موضوع حتی در مورد کودکان نیز صادق است.
تا چند دهه پیش کودکان در فضاهای باز بیرون از منزل مثل پارک ها و زمین بازی و ... اوقات فراغت خود را به بازی و سرگرمی می گذراندند اما امروزه کودکان ساعت ها را پای تلویزیون، لپ تاپ، تبلت، موبایل و پلی استیشن می گذرانند. تمام این موارد منجر به دید تار، خارش و التهاب چشم ها، سردرد، دوبینی و سایر علائم مرتبط با فشار و خستگی چشم در بزرگسالان و بروز مشکلات زودرس بینایی در کودکان می شوند.
علاوه بر این ها کار کردن با تمام این نمایشگرها از فاصله نزذیک صورت می گیرند و طبق نظر دکتر مارک گراس من، اپتومتریست و نویسنده 5 کتاب در حوزه مراقبت از چشم، ساختار و عملکرد طبیعی چشم ها با چنین وضعیتی هایی چندان تطابق ندارد به عبارت دیگر کار کشیدن طولانی از چشم ها آن هم در فاصله نزدیک از صفحه نمایشگر زائیده زندگی مدرن است. این سبک از زندگی و عدم اختصاص زمانی برای استراحت و رسیدگی به چشم ها آن ها را مستعد فشار و خستگی بیش از حد و در دراز مدت ناراحتی و بیماری های چشم که ذکر آن رفت می کند.
یوگای چشم چیست؟
چشم ها از دروازه های اصلی ورود اطلاعات حسی و همچنین انرژی به بدن انسان هستند. توجه و مراقبت از این عضو حیاتی لازم است. یوگای چشم شامل حرکات ساده ای است که با توجه و تمرکز و به کار گیری تمام عضلات چشمی که در حرکات چشم دخیل هستند انجام می شوند. انجام دادن این حرکات ساده علاوه بر تقویت عملکرد و ساختار چشم به آرام سازی ذهن و صورت نیز کمک می کند. این حرکات که امروزه تحت عنوان یوگای چشم یا تمرین های چشمی انجام می شوند ریشه در تمرین های کهن هاتا یوگا دارند. در ادامه برای آشنایی این حرکات با ما همراه باشید.
یوگای چشم مناسب چه کسانی است؟
تمرین های یوگای چشم شامل حرکات ساده و ملایمی هستند که تمام افراد می توانند آن ها را انجام دهند. اما کسانی که به تازگی جراحی چشم داشته اند و یا در دوره ریکاوری به سر می برند باید این حرکات را با مشورت و تحت نظر پزشک متخصص خود و با احتیاط انجام دهند.
چه زمانی مناسب انجام تمرین های یوگای چشمی است؟
یوگای چشم را می توان در یک جلسه برنامه تمرینی یوگا در کنار سایر آساناها گنجاند. همچنین می توان این تمرین ها را به صورت مستقل و جداگانه در هر زمانی از روز انجام داد. خود حرکات چشم می تواند به صورت تک تک و یا پشت سر هم انجام شوند.
تمرین های یوگای چشم
تمرین های زیر را می توانید در حالت نشسته، ایستاده و حتی دراز کشیده انجام دهید. دقت کنید سرعت انجام بیشتر این حرکات نباید خیلی بالا باشد. هر تمرین را حداقل 3 بار تکرار نمائید. چنانچه هنگام انجام این حرکات از دم و بازدم ها نیز آگاه باشید اثرات آن را درحوزه جسمی و ذهنی بهتر دریافت خواهید کرد.
نگاه به انگشت شصت
· انگشت شصت خود را با فاصله مقابل صورت نگه دارید و به ترتیب حرکات زیر را انجام دهید. انگشت را به منتهی علیه سمت راست برده و با چشم حرکت آن را دنبال کنید. همین حرکت را با سمت چپ، بالا و پایین تکرار کنید.
· حالا انگشت شصت را مقابل صورت بالا بیاورید و عدد هشت انگلیسی را در فضا رسم کنید و با چشمان خود حرکت شصت دست را دنبال کنید.
· انگشت شصت را نزدیک بینی نگه داشته به آن خیره شوید (شبیه به حالت چپ کردن چشم ها) و پس از چند ثانیه آن را از بینی دور کنید و با نگاهتان شصت را دنبال کنید.
چرخش چشم ها
یک نفس عمیق بکشید، به بالا، سپس گوشه بالا سمت راست چشم ها، سمت راست، گوشه پایین سمت راست، پایین، گوشه پایین سمت چپ، سمت چپ، گوشه بالا سمت چپ و نهایتا دوباره به بالا نگاه کنید. نفس عمیقی بکشید و این سیکل را در جهت مخالف نیز انجام دهید. این باید حرکت به صورت نرم و آرام انجام شود.
پالمینگ
کف دست ها را روی هم قرار داده و دست ها را محکم روی هم بمالید تا کاملا گرم شوند. سپس کف دست را گود کرده و آن ها را برای 5 ثانیه روی کاسه چشم قرار دهید. میتوانید چشم در این حالت چشم را باز و بسته کنید و یا به صورت بسته نگه دارید. این حرکت با تحریک تولید انرژی در کف دستان، انرژی را به چشم ها و صورت منتقل کرده و آن ها را احیا می کند.
دور و نزدیک کردن نگاه
یک شیئ را دز نزدیکی خود انتخاب کنید به آن خیره شوید، سپس همین حرکت را با شیئ بعدی که کمی دورتر است و بعد از آن با دورترین شیئ نسبت به خودتان انجام دهید. به این تغییر و جابه جایی کانون نگاه توجه کنید.
پلک زدن
این تمرین به بهبود خشکی چشم ها و علائم استفاده بیش از حد از چشم ها کمک می کند. در وضعیت راحتی قرار بگیرید شانه ها و گردن ریلکس باشند. در حالیکه به روبرو نگاه می کنید برای مدت 15-10 ثانیه و به سرعت پلک بزنید. به آرامی چشم ها ببندید و به اثر حرکت در چشم ها توجه کنید.
فواید تمرین یوگای چشم
تمرین های ساده یوگای چشم به احیای سلامت چشم ها کمک می کند. این حرکات وقتی با تمرکز و توجه انجام شوند عضلات اطراف چشم را آرام می کنند بنابراین تنش و فشار در چشم ها و صورت کاهش می یابد. همچنین با انجام این حرکات عضلات چشمی ،نگاه متمرکز و تیزبین تقویت می شود. شواهدی مبنی بر بهبود در دید، بهبود علائم خشکی و خستگی چشم در افرادی که تمرین های چشمی یوگا را انجام میدهند مشهده شده است. دکتر گراس من می گوید این تمرین ها با منعطف کردن و اصلاح عملکرد چشم ها به بهبود شرایط چشم کمک میکنند و از پیشرفت مشکلات چشم جلوگیری می کنند.
یوگای چشم از علائم فشار و خستگی چشمی جلوگیری کند یا آن ها را کاهش دهد. پژوهشی که به روی 60 دانشجوی پرستاری به مدت 8 هفته انجام گرفت نشان داد که انجام این تمرینات باعث کاهش خستگی و فشار به روی چشم می شود.
درد، فشار و خستگی چشم ها با استرس مرتبط است. تمرین های یوگای چشم از دو جهت در این خصوص کار میکند: اول با تحریک عضلاتی که چشم را به حرکت در می آورند وتقویت آن ها و دوم با کاهش سطح استرس و کمک به حفظ تمرکز در این دانشجویان.
علاوه بر فوایدی که ذکر آن ها رفت مربیان یوگا از این تمرین ها برای آرام کردن و مدیریت ذهن استفاده می کنند. از این منظر یوگای چشم با افزایش حس آگاهی از بدن و تقویت حضور در بدن و همچنین با رها سازی و تعدیل جریان های انرژی در انتهای جلسه تمرینی یوگا بسیار موثر عمل می کنند.
دفعه بعد که به خاطر خیره شدن به صفحه نمایشگر، خستگی کاری و فیزیکی و یا فشار فکری چشم های خود را می مالیدید دقایقی را به انجام تمرین های بالا اختصاص دهید و اثرات آن را ببینید.
پرسش و پاسخ